Geschiedenis

Beth Haim, Huis des Levens, in Ouderkerk aan de Amstel, is de begraafplaats van de PIG. Al bijna 400 jaar worden de leden van de gemeente hier begraven. De begraafplaats, met ongeveer 28.000 graven, het Vegahuis (de bewaarderwoning) en het Rodeamentoshuis is een monumentaal complex dat in oorspronkelijke staat is gebleven.

De eerste Sefardiem die in Nederland aankwamen bouwden eerst een synagoge; hun tweede prioriteit was een begraafplaats. De bestuurders van Amsterdam wilden aanvankelijk geen toestemming geven voor een Joodse begraafplaats, zodat zij gedwongen werden hun doden in Groet te begraven, op ongeveer 50 kilometer van Amsterdam.

Graf op Beth Haim, Ouderkerk aan de Amstel

Graf op Beth Haim, Ouderkerk aan de Amstel

In 1614 kwam die toestemming er wel, en een eerste stuk grond werd door de gemeente aangekocht. In 1690 en 1691 werd Beth Haim verder uitgebreid.

Vooral in de Gouden Eeuw werden prachtige marmeren grafstenen met indrukwekkende decoraties en inscripties geplaatst. Op de vier hectare grote begraafplaats liggen tal van vooraanstaande rabbijnen, diplomaten en wetenschappers, onder anderen de rabbijnen Menasseh ben Israel en Jacob Sasportas, die samen bij Oliver Cromwell pleitten om de Joden op filosofische en theologische gronden toe te staan zich in Engeland te vestigen. Een van de meest indrukwekkende graven is die van Eliahu Montalto, lijfarts van Maria de Medici. Zijn graf werd geschilderd door onder andere Jacob van Ruysdael.

In de bijna vier eeuwen daarna zijn de meeste grafstenen in de grond weggezakt. In de 19de eeuw is de begraafplaats door David Henriques de Castro, een vooraanstaand lid van de gemeente, in kaart gebracht en deels gerestaureerd. Hij haalde de verzakte grafstenen omhoog en stutte de belangrijkste en mooiste stenen met bakstenen om verder wegzakken te voorkomen.


Beth Haim

Beth Haim

In totaal zijn door hem 6.000 grafstenen en tomben opgegraven en in kaart gebracht. De Castro heeft veertien jaar gewerkt aan de restauratie van deze grafstenen. Het resultaat van zijn intensieve onderzoekingen en werkzaamheden legde De Castro vast in het in 1883 gepubliceerde boek Keur van Grafsteenen op de Nederl. Port. Israel. Begraafplaats te Ouderkerk a/d Amstel, nog steeds het standaardwerk over Beth Haim.

In 1923 was de begraafplaats bijna vol. Aangezien de Joodse wet verbiedt om doden op te graven, moest er een andere oplossing worden gevonden; een oud gedeelte van de begraafplaats werd met aarde bedekt om meer ruimte te creëren. Men verwachtte toen dat Beth Haim in 1963 opnieuw zou moeten worden uitgebreid. Doordat zoveel van de gemeenteleden in de oorlog zijn vermoord, biedt de begraafplaats vandaag de dag nog ruimte voor de komende tachtig jaar.

In 1994 werd het David Henriques de Castro-fonds opgericht om het behoud en onderhoud van Beth Haim te financieren.